Niet tegen één, niet tegen twee, maar tegen drie tegenstanders gaat de 15-jarige Lisa Scholtens van Damclub Hoogeveen zaterdag 23 mei om 19:00 uur blinddammen. Zij vormt de hoofdact van het Fitter Brein online damevent. Hoe is Lisa’s passie voor (blind)dammen ontstaan, een unieke vorm van dammen die bijna niemand kan?
Als de kippen erbij
Het jaar 2011. Jeugddamclub Hoogeveen had weinig jeugdleden. Een wervingsplan was nodig om de boel weer op de rit te krijgen. Jan Ekke de Vries, vader van Europees kampioene Nicole de Vries, -Nicole is actief lid van Fitter Brein- kwam met een uitgedacht wervingsplan. Jeugdleider Gerard Bruins en damtrainer Zainal Palmans, coördinator van Fitter Brein, waren erg te spreken over de plannen van Jan Ekke. Het netwerken met scholen in de gemeente Hoogeveen werd opgestart en er werden damlessen aangeboden ter promotie van het schooldammen en de jeugdclub. Ook werd er contact gelegd met CBS De Krullevaar, de school van Lisa. Er werd enthousiast op het schooldamplan gereageerd en de leerlingen werden gevraagd te gaan dammen. Lisa was er als de kippen bij. ‘Toen mijn zus Jasmijn zich had opgegeven voor schooldammen, wilde ik dat ook’ blikt Lisa terug. ‘Ik vond het erg leuk en won al snel partijtjes van mijn klasgenoten. Dat smaakte naar meer. Na het schooldammen ben ik samen met mijn zus bij de damclub gegaan’.
Damvirus
Op de jeugddamclub van Hoogeveen kreeg ze de juiste opleiding en anderhalf jaar later deed ze mee aan haar eerste NK voor benjamins. Ze werd 10e. Lisa had het damvirus te pakken en zette haar tanden stevig in het dambord om sterker te worden en zo het podium te halen op het NK. Gerard zag haar talent en opperde om extra trainingen te volgen bij Zainal. ‘De trainingen deden mij goed. In 2014 deed ik opnieuw mee aan een NK. Toen bij de welpenmeisjes. Het toernooi verliep super, ik werd Nederlands Kampioen!’ zegt ze blij. Ook Gerard herinnert zich de overwinning en roemt haar mentaliteit. ‘Zij had in de laatste ronde voldoende aan remise tegen haar naaste concurrent. Zij kwam huizenhoog gewonnen te staan. Haar tegenstandster bood remise aan maar zij was zo gefocust dat zij persé wilde winnen en dat gebeurde ook. Dit gaf haar veel meer voldoening dan remise accepteren en daardoor de titel te pakken’.
De Nederlandse titel veroverde ze in 2015 en 2017 nogmaals. De piepjonge damster maakte toen al haar eerste buitenlandse tripjes voor het EK en WK. ‘Dat was echt vet. Zo ben ik naar Estland, Polen en Wit-Rusland geweest. Dat maakt het dammen extra leuk!’.
Blinddammen
Wat Lisa extra bijzonder maakt is dat ze ook talent heeft voor blinddammen. Anders dan de naam doet vermoeden is dat niet dammen met je ogen dicht. In de wedstrijd damt de 15-jarige Lisa tegelijk tegen drie personen. Ze ziet de speelschijven niet en speelt alle zetten uit haar hoofd. Het doel is zoveel mogelijk partijen in winst om te zetten. Haar drie tegenstanders zien hun eigen schijven wel. Wat het moeilijk maakt is dat Lisa niet alleen de schijven goed moet verplaatsen, maar ook rekening dient te houden met trucjes, valletjes en de opbouw van het spel. Haar trainer ontdekte dat Lisa op 9-jarige leeftijd een behoorlijk voorstellingsvermogen ontwikkelde. ‘Ongekend op die leeftijd. Ze kon toen al een potje van 40 zetten blind spelen’, geeft haar trainer Zainal aan. ‘Mijn brein kan dat niet aan’ zegt hij. Toen damgrootmeester Ton Sijbrands het wereldrecord dammen had verbroken in 2014 tegen 32 man, was haar interesse voor deze discipline gewekt. In 2017 heeft ze een keer een blinddampartij gespeeld tegen een plusklas van de Weidebloem. ‘Dat was mijn eerste test. Ik was gespannen om dat voor een grote groep te doen. Maar toen het eenmaal begon, was ik op en top geconcentreerd. Ik kon me goed afsluiten van de omgeving. Uiteindelijk won ik met een leuke zet in het middenspel’ zegt ze trots. Wat gebeurt er in je brein als je blind damt? ‘Tijdens blinddammen probeer ik de partij in mijn hoofd voor me te zien en te onthouden. Ik zie het dambord en de schijven in mijn brein als een hologram. Een partij is al lastig, maar drie al helemaal. Ik moet in mijn brein dus continu schakelen en geconcentreerd de ‘kamers’ ingaan van elke partij. Het klinkt misschien een beetje apart’ besluit Lisa.
Creatief
Lisa zit in het vierde jaar van het VWO op Greijdanus te Hardenberg. Naast dammen luistert ze muziek, speelt ze piano en houdt ze van boeken lezen. Een echte creatieveling, wat je terug ziet in haar dampartijen. Ze heeft een avontuurlijke speelstijl en dat maakt haar gevaarlijk én kwetsbaar. Ze haalt voldoening uit het spelen tegen sterke spelers. ‘Het leukst is tegen spelers te spelen die sterker zijn dan ik, zo kan ik er wat van leren en worden het mooie partijen’. Hoe bereid ze zich voor op een dampot?
‘Ik ben het beste in vorm als ik voldoende slaap heb gehad en in een rustige omgeving ben. Dit zorgt er voor dat ik tijdens de partij beter na kan denken, en dat is ontzettend belangrijk. Daarnaast wandel ik voor langdurende partij een stukje en eet ik van tevoren een broodje en een banaan of een appel. Tijdens partij eet ik nog broodje kaas en een stukje pure chocola, dat vind ik lekker en helpt me te concentreren. Ik drink voornamelijk water en Aquarius, daar krijg ik energie van. Dat is ook wel nodig, als ik een lange partij speel en veel moet denken’.
Groot respect
Ze kijkt erg uit naar de demonstratie blinddammen. ‘Ik heb er zin. Ik ga voor goede partijen en zie wel wat het resultaat is. Ik maak me daar niet druk om. Ik ben al blij dat het dammen zo veel aandacht krijgt’. Gerard is ook erg benieuwd. ‘Het zal lastig zijn een goed resultaat neer te zetten. Positioneel is zij zo langzamerhand beter dan ik. Ik zal het moeten zoeken in een combinatie wending maar dat is juist mijn zwakke punt. Doordat ze blind speelt heb ik wellicht een kans. Een fout is snel gemaakt bij het blinddammen’. Nick Waterink, haar persoonlijke blinddamtrainer heeft vertrouwen in haar spel. ‘Ik heb regelmatig met Lisa geoefend. Ik heb groot respect voor gave. Ze heeft het spel helder voor haar geest dan ik. Het kost mij klauwen vol energie. Ik ben al doodop als ik een partij doe en dan mag ik blij zijn als ik het eindspel haal. Maar Lisa gaat er nu drie proberen en in een behoorlijk tempo van drie uur, onder tijdsdruk’.
Programma online Fitter Brein Event
Naast blinddammen zijn er live-analyses van Groninger damgrootmeester Wouter Sipma op Lisa’s partijen. Hij ontvangt gasten in zijn YouTube-uitzending, onder wie Prof. Dr. Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie aan de VU Amsterdam. Daarnaast vinden er damsimultaans plaats, van onder meer Nicole de Vries. Ook is er een live-uitzending op Facebook waar kijkers terecht kunnen om damvragen te stellen aan Jasmijn Scholtens en Vera Brunink van Fitter Brein. Geïnteresseerden kunnen Lisa live volgen tijdens het blinddammen. Alle informatie vind je op www.fitterbrein.nl.