Smeed het ijzer als het heet is. Dat geldt ook als je het gebruik van de elektrische fiets wilt bevorderen. Gewoontedieren – zoals de mens – zullen hun gedrag eerder veranderen als hun leven op de kop wordt gezet. De pandemie kan daarom een prima prikkel zijn om eindelijk eens over te stappen op die e-bike.
Paul Plazier is transportgeograaf bij de Rijksuniversiteit Groningen. Uit het onderzoek blijkt dat mensen meestal overstappen op een e-bike als hun leven grondig verandert. ‘Dat kan een verhuizing zijn, de geboorte van een kind, een andere baan, een scheiding. Dergelijke life events brengen vaak een korte periode met zich mee waarin alles op losse schroeven staat. Dat is bij uitstek een moment om te breken met vaste gewoonten, patronen, vanzelfsprekendheden. Dat kan de trigger zijn voor wie al langere tijd ontevreden was over het reizen van huis naar werk. De coronapandemie kan zo’n aanleiding zijn. Het leven van velen is immers radicaal veranderd: gewijzigde routines en ritmes, thuis werken in plaats van op kantoor, andere vrijetijdsbesteding, nieuwe dagindeling.’
Fietssnelwegen
Daarom adviseert Plazier werkgevers en overheidsinstanties juist nu om actie te ondernemen. ‘Subsidieer bijvoorbeeld de mogelijkheid voor medewerkers een e-bike een poosje uit te proberen. Of geef financiële voordelen bij de aanschaf. En vooral: investeer in doorfietspaden (fietssnelwegen), zodat gebruikers plezierig en comfortabel grote afstanden kunnen afleggen.’ Ook belangrijk vindt hij het veiliger maken van fietspaden, zoals verbreding van de wegen en een prettige, rustige inrichting.’
Positieve effecten
Plazier ziet grote kansen voor dit steeds populairdere vervoermiddel. ‘Wat de voordelen zijn, hangt natuurlijk af van waarvoor het een alternatief is. Als iemand de auto laat staan, zijn de winst voor het milieu, de vermindering van drukte op de weg en vergroting van de conditie meteen zichtbaar. En als iemand minder gebruik maakt van het OV, geldt ook dat het gezonder is en bovendien dat bussen en treinen minder vol zijn. Maar als de e-bike de gewone fiets gaat vervangen, vind ik dat zonde. De gewone fiets is uiteindelijk gezonder en duurzamer. Maar: de e-bike biedt wel voordelen. Het haalt mensen die met een gewone fiets nooit waren gaan fietsen, over om dat wél te doen. Recente studies tonen aan dat in Nederland mensen met een e-bike langere ritten maken dan met de gewone fiets. In het buitenland is het zo dat mensen met een e-bike ook meer ritjes gaan maken op de gewone fiets.’
Helm
De opkomst van de e-bike is niet alleen een halleluja-verhaal. Het is drukker op de fietspaden en de verschillen in snelheid tussen verkeersdeelnemers zijn groter. Dat leidt tot onveilige situaties, soms met ernstige ongelukken. Dat erkent Plazier. ‘Er gaan stemmen op om een helm voor e-bikers verplicht te stellen, maar ik ben daar niet voor. Een van de grootste pluspunten van de elektrische fiets is nu juist de fietsbeleving, het gevoel in de buitenlucht te zijn en te bewegen “zonder gedoe”. Als je een helm moet dragen, schrikt dat sommige gebruikers af, ook omdat we in Nederland niet gewend zijn aan die dingen. Misschien moeten er aparte regels komen voor speciale groepen, zoals jongeren en senioren, maar ik geloof meer in aanbeveling dan in verplichting.’
Mister e-bike
Vindt hij het erg als we hem ‘Mister e-bike’ noemen? Plazier moet lachen. ‘Nee hoor, zo word ik inderdaad wel eens genoemd. En ik moet eerlijk zeggen, zelf heb ik niet eens een elektrische fiets!’ Plazier woont in Utrecht, maar werkt deels bij de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG en deels bij het internationale adviesbureau Sweco. ‘Mijn werkplek daar is in de Bilt, vlakbij het KNMI. Maar dat is vanaf mijn huis nog goed te doen op de gewone fiets. Als het meer was dan zeg 15 km, zou ik wel meteen de aanschaf van een e-bike overwegen.’
Tijdens de Week voor Meer Gezonde Jaren is er twee keer een fietstocht onder begeleiding van gids Martin Althof. Op dinsdag 6 en op donderdag 8 oktober. Start om 14.00 uur, eindigt om 17.00, maximaal 11 deelnemers. Bekijk fietstocht ‘De (Kr)acht van Groningen” en alle andere activiteiten op www.meergezondejaren/activiteiten.