Een mooi en effectief praktijkvoorbeeld voor het verstreken van de Sociale Basis! Op een zonnige herfstdag in oktober heeft een gezelschap van tientallen mensen zich verzameld op de 24e verdieping van de Achmeatoren in Leeuwarden. Na een actieve ochtend in de stad praten ze over gezondheid, terwijl ze zich verwonderen over het indrukwekkende uitzicht op deze hoogte. Bewegen is het middel, maar plezier staat voorop in deze Bloeizone in Leeuwarden.
“Door met onze activiteiten mee te doen kun je voor een paar uur met je gedachten even ergens anders zijn.” Aldus Jerrel Ramdat, initiatiefnemer 058 Samen Sterk. “Je ontmoet andere mensen, je krijgt nieuwe prikkels, je maakt gelukshormonen aan en je gaat tegen gezondheidsachterstand in.” Het is precies de gedachte achter het fenomeen Bloeizones. In mei van dit jaar schreef Friesland Post over Bloeizones, dit zijn gebieden waar inwoners met elkaar zorgen voor een omgeving waar mensen langer in goede gezondheid kunnen blijven wonen. In de oktober editie werd 058 Samen Sterk uitgelicht, een Bloeizone in Leeuwarden.
Scroll door de Facebookpagina van 058 Samen Sterk en het enthousiasme lacht je tegemoet. Beweging, ontmoeting, plezier, met een groep mensen waarbij leeftijd, achtergrond of thuissituatie niet uitmaakt. “Ik wil mensen juist niet in een hokje plaatsen, echt iedereen is bij ons welkom”, vertelt Jerrel Ramdat. Hij is de initiatiefnemer die zich sinds 2018 met hart en ziel inzet voor de samenleving met Leeuwarden als Bloeizone.
Jerrel begon vanuit een uitkering met slechts een handvol deelnemers een beweeggroep, in zijn woonwijk in Leeuwarden. Dat is uitgegroeid naar een groep van meer dan 80 mensen die regelmatig meedoen aan activiteiten. Waar dat kan actief, en waar dat moet wat passiever. Jerrel: “Iedereen heeft wel een persoonlijk doel of ontwikkelpunt waar hij of zij aan wil werken. Daarin zijn we allemaal gelijk. Samen zorgen we ervoor dat iedereen mee kan doen en niemand langs de zijlijn staat.”
De deelnemers aan de activiteiten in hartje Leeuwarden is dan ook een gezelschap met heel veel verschillende leeftijden, culturen en achtergronden. Er doet vandaag zelfs een heel gezin mee. In drie groepen is er een speurtocht door Leeuwarden gedaan, waarbij geleerd werd over gezonde gewoontes. Na een uniek kijkje boven in de Achmeatoren werd er voortgeborduurd op dat thema. Kan teveel suiker eten je sneller moe maken? Is teveel schermtijd slecht zijn voor je mentale en fysieke gezondheid? Is sporten goed voor je hersenen? Jerrel: “Allemaal vragen en stellingen waarvan we wel weten dat ze waar zijn, maar waar het goed van is om er bij stil te staan en het erover te hebben”, aldus Jerrel.
De ochtend werd georganiseerd met het team van Samen Fitter, een initiatief van zorgverzekeraar De Friesland. Eerder werd bijvoorbeeld ook een slaapworkshop in samenwerking met Studio Elements uit Leeuwarden. Met een bingo werd de kennis vervolgens op een speelse manier getest. “In coronatijd gingen deelnemers wandelen met de ommetje-app”, vertelt Jerrel. “Zelfs op afstand had ik iedereen in beweging en maakten mensen hun stappen.” Een tijd lang gingen studenten van de Hanze Hogeschool met deelnemers mee de supermarkt in om hen de weg te wijzen naar verantwoord voedsel. Regelmatig doen studenten van de opleiding Leefstijlcoach van Firda hun eindproject bij 058 Samen Sterk. Ze gaan met deelnemers wandelen in de natuur of naar de sportschool. “Bij angst voor afspraken in het ziekenhuis kunnen we dankzij goed contact bij het MCL een assistent regelen die meegaat”, vult Jerrel aan. Tegelijk zijn deelnemers zelf ook actief in het beginnen van activiteiten, die variëren van hobby tot pure noodzaak. Van een handwerkgroepje dat wordt samengesteld, tot het helpen van de minder belezen deelnemers met papierwerk of een belangrijk telefoongesprek. “Een aantal van hen zijn gepensioneerd, en hebben in hun werkzame leven voor de klas gestaan of bij een bank gewerkt. Daar kunnen we veel van leren. We geven onze deelnemers ook cursussen als EHBO, BHV, of digitale vaardigheden in samenwerking met dbieb, om dat vervolgens weer door te geven.”
Het komt allemaal voort uit wat Jerrel zelf heeft ondervonden, of vooral gemist in de periode dat hij het moeilijk had. “Ik heb persoonlijk ervaren wat een gezonde leefstijl met een mens kan doen. Als diabetespatiënt heb ik lange tijd insuline moeten spuiten, maar door steeds gezonder en bewuster te leven heb ik dat achter me kunnen laten. Het was niet makkelijk, maar ik kan me nu wel goed verplaatsen in de mensen die in een soortgelijke positie zitten. Ik weet hoe het voelt als mensen naar je kijken omdat je er anders uitziet. Het maakt me ontzettend trots dat we met elkaar mensen helpen om kilo’s kwijt te raken, om mensen weer plezier te laten beleven in hun leven, om mensen weer naar werk te leiden en sociale angsten te helpen overwinnen. Beweging en voeding is daarvoor echt een medicijn. Met de goede energie kun je grote dingen bereiken.”
Kookboek
Wat Jerrel de deelnemers van 058 Samen Sterk probeert aan te leren, is om seizoensgebonden te gaan eten. “Dat binnenkrijgen, wat de aarde je geeft, dat vind ik belangrijk. Toen ik daarmee begon merkte ik dat veel deelnemers niet zoveel van de Nederlandse groenten wisten. Dat hebben we als project opgepakt om er samen meer over te leren. We hebben niet alleen uitgezocht welke groenten bij welk seizoen horen, maar ik heb deelnemers bijvoorbeeld ook laten googelen welke groente waar goed voor is. Heel leerzaam. Van al die kennis hebben we seizoensgebonden recepten gemaakt die we hebben verzameld in een kookboek. Een cake gemaakt van wâldbeantsjes is een mooi voorbeeld. Daar zitten veel eiwitten in, wat weer goed past bij het bewegen.”
Toch voelde het voor Jerrel nog niet als af, om alleen de recepten te verzamelen. “We zijn met de groep op tekenles gegaan en hebben zo zelf de illustraties bij de recepten gemaakt. Vervolgens hebben we de recepten ook in meerdere talen uitgeschreven. Alle recepten zijn in het Fries, Nederlands, Arabisch en Engels in het boek te vinden. Uit monitoring in samenwerking met studenten van de Rijksuniversiteit Groningen / Campus Fryslân is gebleken dat de deelnemers veel meer groenten en fruit zijn gaan eten hierdoor. Het Fries planbureau heeft een jaar lang monitoring gedaan, waarbij minder gebruik van medicatie, afvallen en de groeiende mentale gezondheid echt opvielen. Dat ons dat met elkaar lukt in deze Bloeizone, daar word ik heel gelukkig van.”
Steunactie
Daan Bultje was een van de eersten die zich bij Jerrel Ramdat voegde om 058 Samen Sterk van de grond te krijgen. De voormalig HANNN-directeur werd voorzitter van het bestuur dat zich bezig houdt met het genereren van middelen en het maken van een professionaliseringsslag. Waar Bultje zich vooral op de zakelijke kant richt, bewondert hij juist de gepassioneerde manier van werken bij Ramdat. “Het is echt Jerrel zijn kracht dat hij deze Bloeizone volledig uit eigen beweging wist op te zetten. Hij is een enorme doorzetter omdat hij zelf weet hoe het is om te leven zonder sociaal vangnet. Hij zal nooit zeggen ‘en nu is het klaar’. Dat vind ik zo fascinerend aan hem. Als je denkt dat er geen mogelijkheden meer zijn, blijft hij enorm vindingrijk. Ik help hem, samen met de rest van het bestuur, dat om te zetten in middelen waar we mee vooruit kunnen. We zijn altijd bezig met subsidies en fondsenwerving. We hebben lang kunnen rekenen op financiële steun vanuit de gemeente, maar dat is nu heel onzeker geworden. Daarom zijn we een crowdfundingsactie begonnen voor de toekomst van 058 Samen Sterk.”
Je ziet aan brieven die geschreven worden en de donaties die binnenkomen hoe goed 058 Samen Sterk ontvangen wordt. Jerrel merkt dat in zijn dagelijkse leven ook. “Veel deelnemers zijn vrienden geworden. Ik kom zelfs wel op verjaardagen. Daar hoor ik vaak dat iemand zo is opgebloeid sinds deelname aan ons programma. Dat doet me zoveel goed, dat is echt waar ik het voor doe. Dat anderen, net als ik, zich gezien voelen en weer mee kunnen doen in het leven.”
Bloeizones in Fryslân
Naast 058 Samen Sterk in Leeuwarden zijn er Bloeizones in Aldeboarn, Appelscha, Bakkeveen, Beetsterzwaag, De Wilgen, Eastermar, Grou, Heeg, Olderberkoop, Sint Nicolaasga. Steggerda, Wergea en Wijnjewoude. De initiatieven lopen uiteen, maar hebben allemaal hetzelfde doel: de gemeenschap tot ‘bloei’ brengen. Bloeizones is de vernederlandste term voor ‘Bluezones’, bedacht door wereldreiziger en journalist Dan Buettner. Buettner schreef verschillende boeken over deze ‘bluezones’ en op streamingdienst Netflix is een documentaire over het fenomeen te vinden. Bloeizones waaiden vanuit het buitenland over naar Nederland, waar de provinsje Fryslân het omarmde en het vervolgens terechtkwam bij HANNN, Healthy Ageing Network Northern Netherlands, een coalitie van grote spelers in Noord-Nederland die zich inzet voor, zoals ze het zelf noemen ‘Meer Gezonde Jaren voor alle inwoners van Noord-Nederland, jong en oud’. Bekijk de Bloeizone website.
Tekst door Thea van der Schaaf en foto van Tom Coehoorn (ThomasVaer Fotografie)
Bekijk hier het artikel met meer mooie beelden van Tom Coehoorn.